Dedza

De Bradt reisgids is een handig naslagwerk dat ik regelmatig gebruik om meer over Malawi te weten te komen. Ik had erin gelezen over eeuwenoude rotstekeningen bij Dedza. Dat een kennis in Dedza was geweest en ze niet had kunnen vinden was voor mij een stimulans om daar naar toe te gaan. Malawiërs die ik ernaar vroeg hadden er meestal nooit van gehoord en ik ben niemand tegengekomen die er geweest was en ze gezien had.
Met mijn vriend Peter hadden we de reis naar Dedza voor afgelopen weekend gepland. De 200 km was me iets te ver voor de motorfiets, dus moest er een auto gehuurd. Dat is vrij prijzig hier, maar je kan vrij makkelijk iemand vinden die je tegen betaling zijn auto wil lenen. 

Zaterdag dus de auto die Peter via een kennis had geregeld, opgehaald en op weg. Omdat het geheel toch een vrij dure operatie is stelde Peter voor om lifters mee te nemen die dan een bijdrage leveren in de benzine kosten.  Eerst moesten we dus even langs het busstation waar de minibusjes vertrekken om als snorder te kunnen beginnen. Er is in Malawi een uitgebreid informeel systeem van kleine busjes die tegen een redelijke vergoeding het vervoer tussen de meeste steden en dorpen regelen. Goedkoop, maar niet altijd even comfortabel en je moet wachten tot het busje vol is dus zijn vertrek en aankomst tijd erg onzeker.

Bij het busstation staan jongelui die tegen een vergoeding (± 15%) klanten aanbrengen. Zo hadden we de hele reis de achterbank ook vol en in totaal bracht dat ongeveer de helft van de benzine kosten op.

De reis verliep rustig en goed, met halverwege lunch in Balaka. In Dedza vonden we een slaapplek in het gastenverblijf van een trainingscentrum waar in het weekend ruimte genoeg was. Voor ongeveer €4,- per persoon hadden we ieder een kamer met 4 bedden. Dedza is een flink stadje met een grote markt. Het is de hoost gelegen stad in Malawi op 1.600m en daardoor koel, ook geen muggen ’s nachts. We liepen wat rond en aten nsima en tot een uur of 9 kletsen en bier drinken in een bar in de buurt van onze overnachtingsplek.

De volgende morgen om 6 uur naar de rotstekeningen, die heel makkelijk te vinden bleken in de buurt van een missie ziekenhuisje en kerk. Wat liggen die missies toch altijd op mooie plekken. Het laatste stuk hadden we een gids, een jongen wees ons de weg tegen de berg op. Best een klim naar een grot helemaal vol met hyena pootafdrukken. Verbazingwekkend hoe helder de rotstekeningen die soms 4.000 jaar oud zijn er nog uitzagen.

Op de terugweg in Dedza ontbijt met koffie bij de Pottery en echte pleisterplaats voor buitenlanders uit de buurt. De thuisreis werd weer bepaald door het oppikken en afzetten van lifters en het inslaan van wat er langs de weg te koop wordt aangeboden. Iedereen weet, of denkt te weten, waar je het beste wat kunt kopen. Wij sloegen aardappelen, groente, fruit en houtskool in en kwamen met een volle achterbak thuis. Het laatste stuk konden we dus alleen lifters zonder bagage meenemen.

Voor we de auto terugbrachten nog even gezwommen in het zwembad van de internationale school in Zomba. Een leuke weekend trip met een echt Malawisch tintje.

Verloving

Mijn lerares Chichewa, Chimwemwe Chipatala, gaat 5 september trouwen en afgelopen weekend is ze verloofd. Het is niet heel erg gebruikelijk hier om je te verloven en ik geloof dat het alleen bij de wat meer welgestelde families voorkomt. Mijn guard John ging met me mee om te vertalen en als morele steun. Het feest was in het huis van haar ouders  ongeveer een kwartier lopen van mijn huis in een drukke woonwijk, Sadzi. We konden natuurlijk al van een afstand de muziek horen. Geluidsinstallaties zijn een essentieel onderdeel van dit soort ceremonies. Vaak is  de geluidskwaliteit omgekeerd evenredig aan het volume. Chimwemwe had er al rekening mee gehouden dat Malawiërs meestal wat later komen en dat Europeanen op tijd zijn dus ze had mij gezegd dat het een half uur later begon en de meeste bezoekers waren er al toen we aankwamen. De families van bruid en bruidegom zaten apart.

Het ging bij het feest om twee dingen: de twee betrokken families kennis te laten maken en geld voor de bruiloft in te zamelen. De hele bijeenkomst werd geleid door twee ceremoniemeesters, één voor iedere kant. Er werd begonnen met de binnenkomst van drie gesluierde dames. Iemand van de familie van de bruidegom moest daar de toekomstige bruid uit zien te kiezen. Dat lukte gelukkig.

Er werd me verteld dat het betalen van een bruidsschat niet gebruikelijk is, maar er werd een hele partij gereedschap en keukengerei aangeboden. In Nederland zouden we dat een uitzet noemen. Het aanbieden ging met veel grappen en gelach gepaard

Tussen de families werd ook een haan en een hen uitgewisseld. De haan van de bruidegom naar de bruid en de hen andersom. Daar zal ook wel wat achter zitten, maar de precieze symboliek werd mij niet duidelijk. Toen werd er een gebraden kip binnen gedragen en die werd door twee ooms van het paar in tweeën gedeeld en in kleine stukjes tussen alle aanwezigen verdeeld. Dit alles met blote handen, die natuurlijk wel eerst publiekelijk grondig gewassen waren.

Een belangrijk facet van het feest is ook het geven van geld. Een groep bekenden, familie van de bruid, collega’s, buren, wordt door de ceremoniemeester naar voren geroepen en al dansend wordt er dan geld in een afwas teiltje gegooid. Het is zaak dat zo onverschillig mogelijk te doen, het moet lijken of het je niets doet, al dat smijten met geld. Veel mensen gaan speciaal naar de bank om een flinke bundel, liefst ongebruikte, biljetten te halen. Meestal 20 en 50 Kwacha (€ 0,04 en € 0,10). Je kon trouwens ook in de rij gaan staan om al gegeven biljetten ter plekke te wisselen en nog een keer te doneren. Dat gegooi met geld geeft dus nog een heel gedoe. De jongere zus van Chimwemwe, Maggie, heeft een groot deel van het feest in gebukte houding beleefd omdat zij de biljetten moest oprapen en tellen.

De bruid als de bruidegom hadden allebei een persoonlijke hulp had die er met zakdoek en poederdoos voor zorgde dat er niet te veel gezweet en geglommen werd.

Er werd me nog gevraagd of ik mijn Chichewa lerares wilde toespreken, maar voor die eer heb ik zo beleefd mogelijk bedankt.